Είτε ως γονείς ή ως απλοί παρατηρητές οι περισσότεροι από μας έχουμε βρεθεί σε μία τέτοια «άβολη» στιγμή. Συγκεκριμένα, στιγμές έντονης χαράς, κούρασης ή βιασύνης, όπου οι μικροί μας φίλοι επικοινώνησαν αυτό ήθελαν μαζί μας, με λέξεις οι οποίες εμφάνισαν αρκετά λάθη και «έβγαιναν» με δυσκολία.

Δεν προκαλεί έκπληξη αλλά αντίθετα είναι σύνηθες φαινόμενο, παιδιά που βρίσκονται κυρίως στην προσχολική ηλικία μεταξύ 3 και 5 χρονών μπορεί να εμφανίσουν δυσκολία στην ροή της ομιλίας τους ή αλλιώς «Παιδικό Τραυλισμό».

Είναι μία περίοδος έντονης ανάπτυξης ήδη από τα πρώτα λεπτά της ζωής του,  όπου μεγάλες και σημαντικές αλλαγές συμβαίνουν όλο αυτό το διάστημα στο κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ). Το ΚΝΣ διέρχεται σημαντική ανάπτυξη και σημαντικά συστήματα όπως ο μηχανισμός της ομιλίας και ο λόγος, αναπτύσσονται συνεχώς και είναι απόλυτα φυσιολογικό και επόμενο να παρατηρηθούν έντονα «σκαμπανεβάσματα». Το παιδί αναπτύσσει το λεξιλόγιο του, συνθέτει προτάσεις και αυτό μπορεί από μόνο του να επηρεάσει την ροή της ομιλίας του.

Όπως με κάθε νέα δεξιότητα έτσι και με την ροή της ομιλίας, μία τόσο λεπτεπίλεπτη ικανότητα επικοινωνίας που απαιτεί εξαιρετικό συντονισμό, πρέπει να δώσουμε ένα περιθώριο όπου λάθη, παραλήψεις,  και διορθώσεις θα γίνουν μέχρι να κατακτηθεί πλήρως η ικανότητα αυτή από τους μικρούς μας εξερευνητές της ζωής.

Πως εμφανίζεται ο «παιδικός τραυλισμός»

Ο παιδικός τραυλισμός είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο και εμφανίζεται συνήθως με επαναλήψεις, επιμηκύνσεις συλλαβών, λέξεων ή φράσεων και μπλοκαρίσματα όταν η δυσκολία γίνει πιο έντονη. Τα χαρακτηριστικά αυτά στην ομιλία ενός παιδιού ονομάζονται πρωτεύουσες συμπεριφορές.  Επιπλέον, ένα παιδί που εμφανίζει τραυλισμό μπορεί να εμφανίσει δευτερεύουσες συμπεριφορές. Όπως, έντονο κλείσιμο των ματιών, ένταση και κινήση του προσώπου και του σώματος, συνοδευόμενο από φόβο και ντροπή και μειωμένη βλεμματική επαφή σε αντίδραση σε αυτό που του συμβαίνει.

Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να ζητήσουμε την βοήθεια ενός ειδικού;

Όπως αναφέραμε και παραπάνω υπάρχει μία περίοδο μεταξύ 3 και 5 χρονών που ένα παιδί μπορεί να περάσει μία περίοδο με δυσκολίες και λάθη στην ροή της ομιλίας του. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία ένα μεγάλο ποσοστό περίπου 75 με 80% των παιδιών αυτών θα ξεπεράσουν αυτή τη φάση χωρίς κάποια έμμεση ή άμεση θεραπευτική παρέμβαση και είναι σημαντικό να αφήσουμε χώρο και χρόνο στο παιδί μας ως γονείς όταν εμφανιστούν κάποια λάθη στην ροή της ομιλίας του.

Πόσο χρειάζεται να περιμένουμε πριν ζητήσουμε βοήθεια;

Αν το παιδί παρόλα αυτά δεν μπορεί να ξεπεράσει τον τραυλισμό από μόνο του στην ηλικία των 3-5 χρονών και η δυσκολία διατηρείται στα ίδια επίπεδα ή γίνεται όλο ένα και πιο έντονη έπειτα από ένα διάστημα 6 μηνών με την έναρξης της δυσκολίας, καλό θα ήταν να έρθουμε σε επαφή και να ζητήσουμε μία ολοκληρωμένη αξιολόγηση από ένα ειδικό. Ένας πιστοποιημένος Λογοθεραπευτής, θα λύσει απορίες σχετικά με τον τραυλισμό, θα συζητήσει μαζί μας τι επιλογές υπάρχουν και θα προτείνει κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση.

Τι μπορούν να κάνουν γονείς και η οικογένεια για να βοηθήσουν το παιδί με τραυλισμό, πριν δεχθεί την βοήθεια από Λογοθεραπευτή;

Δημιουργούμε ένα χαλαρό, διασκεδαστικό και χαρούμενο περιβάλλον για το παιδί, χωρίς άγχος για «τέλειες λέξεις» και ομιλία χωρίς λάθη.

Βρίσκουμε στιγμές για συζήτηση και κουβέντα με όλη την οικογένεια όταν δεν υπάρχει πολύς θόρυβός ή παρεμβολές όπως τηλεόραση ή μουσική.

Δεν πιέζουμε το παιδί λέγοντας «δεν το είπες καθαρά», «πες το ξανά» και δίνουμε χώρο για λάθη στην ομιλία του παιδιού μας. Δεν υπάρχει «τέλεια» ομιλία, ακόμη και οι ενήλικες κάνουν λάθη όταν μιλούν μεταξύ τους.

Αν παρατηρήσουμε ότι δυσκολεύεται χρησιμοποιεί τις λέξεις του για να επικοινωνήσει με άλλους ανθρώπους και ο τραυλισμός γίνεται ακόμη πιο έντονος, δεν γινόμαστε επικριτικοί, δεν πιέζουμε το παιδί να ανταποκριθεί.  Αντίθετα, ενθαρρύνετε δραστηριότητες με το παιδί σας στις οποίες η επικοινωνία με το περιβάλλον του απαιτεί απλές λεκτικές απαντήσεις όπως λέξεις, φράσεις ή απλές προτάσεις βλέποντας κάθε φορά τι είναι βοηθητικό για το κάθε παιδί.

Δεν διακόπτουμε όταν το παιδί μας όταν μιλάει και διατηρούμε καλή βλεμματική επαφή μαζί του. Προσπαθούμε να μην δείχνουμε ανήσυχοι και προβληματισμένοι ή ανυπόμονοι σε στιγμές που υπάρξουν λάθη στην ομιλία του.

Δίνουμε να καταλάβει το παιδί με την στάση μας ότι δεν θα το κρίνει κανείς. Δεν διορθώνουμε, δεν προσπαθούμε να ολοκληρώσουμε αυτό που θέλει να μας πει, ούτε δείχνουμε αναστατωμένοι, σημασία έχει να επικοινωνεί αυτό που έχει ανάγκη ακόμη και αν εμφανιστούν λάθη στην ομιλία του.

Κάποιες φορές θέλουμε να βοηθήσουμε όπως «σταμάτησε λίγο και πάρε βαθιά ανάσα» ή «μίλησε πιο αργά» αλλά με τον τρόπο μας μπορεί να τον κάνουμε να νιώσει ότι έχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα και περισσότερο ενοχικό με αυτό που του συμβαίνει.

Μιλάμε στο παιδί μας αργά, με χαλαρή διάθεση δείχνοντας έτσι έναν πιο σωστό τρόπο επικοινωνίας μαζί του.

Εξηγούμε χωρίς φόβο εάν ερωτηθούμε από το παιδί μας σχετικά με τον τραυλισμό. Εάν εκφράσει ανησυχίες για αυτό που συμβαίνει στην ομιλία του, απαντάμε με σιγουριά ότι λάθη στην ομιλία είναι λογικό να υπάρχουν και μπορεί να συμβεί στον καθένα μας.